รอกโซ่ คืออะไร หลักการทำงานอย่างไร

          รอกโซ่ คือ เครื่องมือที่ใช้เพื่อ ยก ย้าย หรือขนถ่าย วัตถุต่างๆ โดยมีระบบเฟืองทดที่ช่วยในการผ่อนแรงของผู้ใช้ และใช้โซ่อัลลอยคุณภาพสูงสำหรับการรับน้ำหนักโดยเฉพาะ มาเป็นตัวรับแรง โดยอาศัยหลักการทำงานของระบบรอก และระบบเฟืองทด

แบ่งได้เป็น 3 กลุ่มหลักๆ คือ รอกโซ่มือสาว (หรือ รอกมือสาว) , รอกโซ่ไฟฟ้า (หรือ รอกไฟฟ้า) , รอกโซ่ลม (หรือ รอกลม)

         ตัวอย่างรูปแบบการใช้งาน เช่น การยกของขึ้นชั้น 2, การยกโมล์ด ขึ้นเครื่องจักร, การยกเครื่องจักรลงจากรถ, การยกชิ้นงานไปตามแต่ละสเตชั่นในโรงงานผลิต

1. รอกโซ่มือสาว (หรือ รอกมือสาว)

          รอกโซ่มือสาว จะมีชุดโซ่ 2 ส่วน คือ โซ่สาว และ โซ่ยก โดยที่ผู้ใช้งานจะสาวโซ่สาว เพื่อให้จานโซ่สาวหมุน และแกนของจานโซ่สาวจะไปขับกับเฟืองขับโซ่ เพื่อให้โซ่ยกเกิดการเคลื่อนที่ ให้ชิ้นงานเคลื่อนที่ขึ้นหรือลง โดยจะมีการทดแรงด้วยระบบเฟืองทด และมีผ้าเบรคจับไว้ตลอดเพื่อให้ชิ้นงานยังคงอยู่ ณ ตำแหน่งเดิมเมื่อปล่อยมือ รวมถึงมีระบบเฟืองปากนกเพื่อเพิ่มความปลอดภัยอีกชั้น

          รอกโซ่มือสาวแบ่งเป็น 2 รุ่นหลักๆ โดยอิงจากแกนหมุน หรือจุดรองรับเฟืองขับโซ่ที่สวมเข้าในตัวรอก
          – แกนหมุนแบบบู๊ชคาร์บอน จะเป็นรอกมือสาวรุ่นทั่วไป เฟืองขับโซ่จะสวมเข้าไปในบู๊ชเหล็ก ทำให้เฟืองขับโซ่สามารถหมุนได้ตามการสาว
ตัวอย่างเช่น รอกโซ่มือสาว AKITA รุ่น VIT-II , รอกโซ่มือสาว KONDOTEC รุ่น KT-C , รอกโซ่มือสาว NITCHI รุ่น HE-50A
          – แกนหมุนแบบลูกปืน จะเป็นรอกมือสาวรุ่นพิเศษ เฟืองขับโซ่จะสวมเข้าไปในลูกปืน ทำให้เฟืองขับโซ่สามารถหมุนคล่องมากขึ้นกว่าปกติ ทำให้ช่วยผ่อนแรงสาวได้มากขึ้น
ตัวอย่างเช่น รอกโซ่มือสาว ALR รุ่น ACH , รอกโซ่มือสาว NITCHI รุ่น H-50A

2. รอกโซ่ไฟฟ้า (หรือ รอกไฟฟ้า)

          รอกโซ่ไฟฟ้า จะมีส่วนของ โซ่ยก และสวิตช์ควบคุมแบบไฟฟ้า โดยผู้ใช้งานจะกดปุ่มที่สวิตช์บังคับ เพื่อปลดเบรคออก และให้มอเตอร์ทำงาน และแกนของมอเตอร์จะไปขับเฟืองขับโซ่ เพื่อให้โซ่ยกเกิดการเคลื่อนที่ ให้ชิ้นงานเคลื่อนที่ขึ้นหรือลง โดยจะมีการทดแรงด้วยระบบเฟืองทด และเมื่อมอเตอร์หยุดทำงาน ผ้าเบรคจับไว้ตลอดเพื่อให้ชิ้นงานยังคงอยู่ ณ ตำแหน่งเดิม

          รอกโซ่ไฟฟ้าจะมีหลายสเปคให้เลือกใช้ตามการใช้งาน แบ่งตามการใช้งานตามแต่ละหน้างาน
          – ระบบไฟฟ้ากำลัง (Power Supply)
                  -> 3 เฟส 380 โวล์ต (3P 380V 50Hz – ไฟโรงงานทั่วไป)
                  -> 3 เฟส 220 โวล์ต (3P 220V 50Hz – ไฟโรงงานญี่ปุ่น)
                  -> 1 เฟส 220 โวล์ต (1P 220V 50Hz – ไฟบ้าน) หรือช่างอาจเรียกว่า ระบบไฟ 2 เฟส 220 โวล์ต
          – ความเร็ว (Speed)
                  -> 2 สปีด : ปุ่มกดจะมี 2 ระดับ => กดตื้น มอเตอร์จะทำงานที่สปีดช้า / กดลึก มอเตอร์จะทำงานที่สปีดเร็ว
                       (สปีดช้าสำหรับเพื่อลดแรงกระชากตอนเริ่มยก และลดการกระแทกของชิ้นงานตอนวางลง)
                  -> 1 สปีด : ปุ่มกดจะมี 1 ระดับ => กดลึก มอเตอร์จะทำงานที่สปีดเร็ว
                  (หากต้องการระบบ Soft start / Soft stop เพื่อช่อยถนอมระบบเฟืองให้ทนทาน หรือหากต้องการลดแรงกระตุกกระชาก ตอนมอเตอร์เริ่มทำงาน
                  สามารถติดตั้ง อินเวอร์เตอร์ เพื่อช่วยเสริมในจุดนี้ได้)
          อุปกรณ์เสริมสำหรับรอกโซ่ไฟฟ้า
                  -> ระบบไฟเตือน-เสียงเตือน : ระบบไฟและเสียงแจ้งเตือนว่ารอกไฟฟ้าทำงานอยู่
                  -> ระบบตัดการทำงานเมื่อยกเกินพิกัด (Overload Protection) : อุปกรณ์ตรวจสอบน้ำหนักใช้งาน หากเกินที่กำหนดระบบจะตัดการทำงานขาขึ้น
                       เพื่อความปลอดภัยต่อผู้ใช้งาน ป้องกันการยกเกินน้ำหนัก ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงได้

ตัวอย่างรอกโซ่ไฟฟ้า เช่น รอกโซ่ไฟฟ้า BRIMA รุ่น BMS , รอกโซ่ไฟฟ้า AKITA รุ่น B1 , รอกโซ่ไฟฟ้า GERENO รุ่น BM , รอกโซ่ไฟฟ้า NITCHI รุ่น MH-5 , รอกโซ่ไฟฟ้า NITCHI รุ่น EC4

3. รอกโซ่ลม (หรือ รอกลม)

          รอกโซ่ลม จะมีส่วนของโซ่ยกและสวิตช์ควบคุมแบบลม โดยผู้ใช้งานจะกดปุ่ม ที่สวิตช์บังคับ เพื่อให้ลมผ่านมอเตอร์ลม (ลักษณะการทำงานเหมือนกับกังหันลม) จะทำให้แกนมอเตอร์หมุน และแกนของมอเตอร์ลม จะไปขับเฟืองขับโซ่ โดยมีการทดแรงด้วยระบบเฟืองทด เพื่อให้โซ่ยกเกิดการเคลื่อนที่ ให้ชิ้นงานเคลื่อนที่ ขึ้นหรือลง  และเมื่อมอเตอร์หยุดการทำงาน ผ้าเบรคจะจับแกนมอเตอร์ไว้ตลอด เพื่อป้องกันไม่ให้ชิ้นงานไหลลงเมื่อลมถูกตัด
          สำหรับ รอกลม จะใช้แรงดันลมที่ 4 – 6 บาร์ (สำหรับขนาด 30 ตัน ใช้แรงดัน 5 – 6 บาร์) โดยจะต้องใช้งานร่วมกับ F.R.L. Unit (Filter & Regulator & Lubricator) อุปกรณ์กรองลม ปรับแรงดันลม และพ่นละอองน้ำมันให้กับลม เพื่อให้ลมสะอาด และ มีน้ำมันหล่อลื่นระบบเฟืองภายใน เพื่อให้การสึกหรอลดลง และอายุการใช้งานนานขึ้น
          ด้วยการที่ รอกลม ไม่มีการใช้ไฟฟ้า จึงจัดเป็นรอกกันระเบิด (Explosion proof) แบบเบื้องต้น แต่หากต้องการรอกกันระเบิดระดับสูง ซึ่งกันการเกิดสะเก็ดไฟด้วย (Spark Resistant) ก็สามารสั่งผลิตได้ มี ATEX Certificated รับรอง
          หรือรอกรุ่นพิเศษก็มีให้ลือกหลากหลาย เช่น Manipulator type (สวิตช์อยู่ที่ตะขอล่าง) หรือรุ่น High speed (ความเร็วสูง) เป็นต้น

ตัวอย่างรอกโซ่ลม เช่น รอกโซ่ลม TOKU รุ่น TCR & TMH & TCS , รอกโซ่ลม KHC รุ่น KA1S & KA2S

 

* บริษัท เอชเอสที อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด มีสต็อคโซ่เส้นยาวจากผู้ผลิต สามารถเปลี่ยนความยาวโซ่เพื่อให้ได้ระยะยกสูงตามที่ลูกค้าต้องการได้

* ทางเรามีทีมติดตั้งรอก และเครนโรงงาน คอยให้คำปรึกษา ออกแบบ รวมถึงเทสต์โหลด และออกเอกสาร ปจ.1 โดยวิศวกร